Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι ένας οικονομικός γίγαντας με παγκόσμια επιρροή, αλλά, όταν πρόκειται για θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης, έχει και αυτή τα μελανά της σημεία. Μπορεί οι κοινωνικές ανισότητες να είχαν μετριαστεί,  όμως τα τελευταία χρόνια, νέες προκλήσεις όπως της οικονομικής κρίσης και των δημογραφικών αλλαγών [ταχέως αυξανομένη γήρανση του πληθυσμού], δυναμιτίζουν τα κοινωνικά θεμέλια της Ευρώπης και θέτουν σε κίνδυνο την συνοχή του κοινωνικού ιστού.

Εκεί όπου ένα και ένα κάνει…μηδέν

Τα συστήματα κοινωνικής προστασίας έχουν σχεδιαστεί για να παρέχουν προστασία και να βοηθούν στην αντιμετώπιση καταστάσεων όπως: ανεργία, γονικές υποχρεώσεις, περίθαλψη, αναπηρία, γήρας, στέγαση, συντάξεις και κοινωνικός αποκλεισμός. Στις μέρες μας, όλοι οι προαναφερθέντες τομείς δοκιμάζονται, με κίνδυνο να υπονομευτεί σοβαρά η κοινωνική ευημερία της Ε.Ε. Συγκεκριμένα:

• Τα επίπεδα ανεργίας έφθασαν στο ποσοστό-ρεκόρ του 11% (2013) και 23% μεταξύ των νέων. [Το 10% των Ευρωπαίων ζει σε νοικοκυριά όπου κανένας δεν έχει δουλειά]
• Το ποσοστό των ανθρώπων που απειλούνται από φτώχια φτάνει πλέον το 25%
• Το 20% του εργατικού δυναμικού έχει σοβαρές ανεπάρκειες όσον αφορά στις επαγγελματικές δεξιότητες και ένας στους τέσσερεις ενήλικες δεν μπορεί να αξιοποιήσει της δυνατότητες της πληροφορικής.
• Υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ των συστημάτων υγείας/ περίθαλψης των κ.μ. Τα πιο αποδοτικά συστήματα έχουν περιορίσει κατά 35% τις ανισότητες, ενώ τα λιγότερο αποδοτικά συστήματα το καταφέρνουν σε ποσοστό λιγότερο του 15%.
• Μερικά κ.μ. έχουν αυξήσει ραγδαία τα φορολογικά βάρη ή/και τις κοινωνικές εισφορές των πολιτών.
• 12 εκ. περισσότερες γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες ζουν σε καθεστώς φτώχιας, ενώ, ένα στα τρία παιδιά κινδυνεύει από το ίδιο πρόβλημα.
• Συγκεκριμένοι πληθυσμοί όπως οι Ρομά αντιμετωπίζουν ειδικότερες δυσκολίες.

Το δίκτυ προστασίας της Ε.Ε.

Αντιμετωπίζοντας τις μελλοντικές ανάγκες, η Ε.Ε. κατάρτισε την Στρατηγική «Ευρώπη 2020». Η κοινωνική συνοχή είναι ένας από τους 5 άξονες που απαρτίζουν αυτό το πλαίσιο πολιτικών για την Ευρώπη. Συγκεκριμένα, δίνεται μεγάλη έμφαση στην πρόνοια μέσω της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της οικονομικής ανάκαμψης. 

Οι στόχοι της Ένωσης για μία ανάπτυξη με κοινωνικές ευαισθησίες είναι οι κάτωθι:

• απασχόληση του 75% της ηλικιακής κατηγορίας 20-64 ετών
• ολοκλήρωση τριτοβάθμιων σπουδών τουλάχιστον για το 40% της ηλικιακής κατηγορίας 30-34 ετών 
• μείωση τουλάχιστον κατά 20 εκατομμύρια των ατόμων που βρίσκονται ή κινδυνεύουν να βρεθούν σε κατάσταση φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού

Ένα σημαντικό όπλο στη φαρέτρα της Ε.Ε. για το σκοπό αυτό είναι η Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα για την Καταπολέμηση της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού. Η πρωτοβουλία στοχεύει στην εξασφάλιση κοινωνικής και ανθρωπογεωγραφικής συνοχής. Συγκεκριμένα, επιδιώκει:

• Την ανάληψη δράσεων στον τομέα της ελάχιστης στήριξης του εισοδήματος, της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης, της στέγασης και της πρόσβασης σε βασικούς τραπεζικούς λογαριασμούς.
• Την επαρκή χρηματοδότηση των δράσεων [Προτείνεται να διατίθεται το 20% του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου].
• Την ανίχνευση ελαττωμάτων στις προωθούμενες πολιτικές πριν την εφαρμογή τους στην κοινωνία.
• Την συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών.
• Την εντατικοποίηση της συνεργασίας μεταξύ των κ.μ.

Η συμβολή της ελληνικής Προεδρίας

Μία ειδική ημερίδα με τίτλο «Κοινωνικές Ανισότητες στην Ευρώπη» πραγματοποιείται σήμερα στην Αθήνα. Στην ημερίδα, θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα κοινωνικών ερευνών με στόχο την ανάδειξη εκείνων των πολιτικών που θα θεραπεύουν το πρόβλημα στη ρίζα του, με έμφαση στον τομέα  της «Έρευνας & Καινοτομίας». Η ημερίδα οργανώνεται από το Υπουργείο Παιδείας, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή [Γ. Διεύθυνση Έρευνας & Καινοτομίας], το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών και το Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών & Κοινωνικών Επιστημών.